Τη φθίνουσα πορεία που καταγράφει η καλλιέργεια των εσπεριδοειδών σε όλη την Κύπρο επισημαίνουν οι ελάχιστοι εναπομείναντες παράγοντες της αγοράς, που δραστηριοποιούνται στη Λεμεσό. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι από τα 15 συσκευαστήρια παρέμειναν μόλις τρία, ο τομέας παρουσιάζει διαρκή συρρίκνωση και απειλείται ακόμα και με αφανισμό.
Τα βασικότερα προβλήματα που ταλανίζουν τον κλάδο την τελευταία δεκαπενταετία είναι η παροχή νερού, το υψηλό εργατικό κόστος σε σχέση με ανταγωνιστικές χώρες που εξάγουν εσπεριδοειδή, όπως το Μαρόκο και η Τουρκία, καθώς επίσης το αυξημένο κόστος και ο επιπρόσθετος χρόνος που απαιτείται για τη μεταφορά των εμπορευμάτων στο εξωτερικό, εξαιτίας του γεγονότος ότι η Κύπρος είναι νησί.
Όπως σημειώνει ο CEO της Lanitis Farm, Μιχάλης Μίτσιγγας, η εταιρεία τα τελευταία τέσσερα χρόνια συνειδητά επέλεξε να επικεντρωθεί στον τομέα της παραγωγής, εγκαταλείποντας τις εξαγωγές, διαπιστώνοντας τη φθίνουσα πορεία της εσπεριδοκαλλιέργειας την τελευταία δεκαπενταετία, η οποία εντάθηκε τα τελευταία 10 χρόνια.
«Παρόλο που η Κύπρος ανέκαθεν διατηρούσε καλή φήμη για το επίπεδο και την ποιότητα των εσπεριδοειδών, εντούτοις από κάποια φάση κι έπειτα αυτό δεν ήταν αρκετό για να διατηρήσει βιώσιμο τον τομέα», αναφέρει ο ίδιος. Παράλληλα τονίζει ότι η απόδοση της γεωργικής γης είναι μειωμένη, με αποτέλεσμα οι ιδιοκτήτες να στρέφονται σε άλλες πιο αποδοτικές χρήσεις της γης, τοποθετώντας τις εκτάσεις τους σε οικιστικές ζώνες ή εξειδικευμένα έργα του βεληνεκούς του καζίνου και του γηπέδου γκολφ.
Αναφερόμενος σε στρατηγική κίνηση από πλευράς της εταιρείας, η οποία είχε ξεκινήσει από τη δημιουργία του Fasouri Water Park σε έκταση του Αγροκτήματος Λανίτη, ο κ. Μίτσιγγας εξηγεί ότι στη συνέχεια ο όμιλος προχώρησε στη διάθεση μέρους γης για τη δημιουργία ενός μεγαλεπήβολου θερέτρου γκολφ στην περιοχή Φασουρίου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι από την παραγωγή μέχρι και 18.000 τόνων εσπεριδοειδών ετησίως, με δικό της συσκευαστήριο, η Lanitis Farm αποφάσισε να περιοριστεί στους 5.000 τόνους τον χρόνο, χωρίς να διαθέτει, πλέον, ιδιόκτητο συσκευαστήριο.
Πλήγματα και αίτια
Βασική αιτία για τη συρρίκνωση των εξαγωγών φαίνεται να αποτελεί η μείωση των επιδοτήσεων, που λάμβαναν οι παραγωγοί, και οι οποίες λειτουργούσαν ως κίνητρο για συνέχιση των καλλιεργειών και ενθάρρυνση των εξαγωγών.
Ακόμα, καίριο πλήγμα στις εξαγωγές επέφερε το 2014 η επιβολή του ρωσικού εμπάργκο σε ευρωπαϊκά προϊόντα, καθώς η ρωσική αγορά θεωρείτο από τις σημαντικότερες για την Κύπρο.
Στο συγκεκριμένο γεγονός αναφέρεται ο Χρίστος Τσίμον, CEO του Fasouri Plantation, το οποίο δραστηριοποιείται στον τομέα των εσπεριδοειδών από το 1933, αποτελώντας την παλαιότερη εταιρεία του κλάδου. Αξίζει να σημειωθεί ότι η επιχείρηση, που κάνει εξαγωγές από το 1940, διαθέτει ένα από τα εναπομείναντα τρία συσκευαστήρια εσπεριδοειδών.
Σύμφωνα με τον κ. Τσίμον, το ρωσικό εμπάργκο έθεσε την Κύπρο εκτός μίας εκ των βασικότερων αγορών, την ώρα που ο κλάδος υποφέρει εδώ και αρκετά χρόνια. «Ο τομέας δυσκολεύεται αφάνταστα να επιβιώσει, καθώς σε κάποιο στάδιο αυτής της εξαγωγικής πορείας δεν είχε διαμορφωθεί ορθή πολιτική, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν οι σωστές ποικιλίες στην Κύπρο για να υποστηρίξουν τις ανάγκες των εξαγωγών», αναφέρει, σημειώνοντας ότι «τη μεγαλύτερη ευθύνη φέρει το κράτος, καθώς δεν είχε θέσει υψηλά στις προτεραιότητες και τους σχεδιασμούς του τη γεωργία και ιδιαίτερα την εσπεριδοκαλλιέργεια».
Κίνητρα και εξέλιξη
Σημειώνεται ότι οι ποικιλίες εσπεριδοειδών που παράγονται στην Κύπρο δεν αποτελούν ποικιλίες πρώτης ζήτησης για τις άλλες αγορές, ενώ λανθασμένη κίνηση φαίνεται να αποδείχτηκε η επένδυση γης στην ποικιλία της μαντόρας, η οποία δεν αντικαταστάθηκε σε κατοπινό στάδιο, όταν έπαψε να καλλιεργείται.
Όπως εξηγεί ο CEO του Fasouri Plantation, η Κύπρος σβήνει σταδιακά από τον χάρτη των σημαντικών εξαγωγέων εσπεριδοειδών. Παράλληλα επισημαίνει την ιδιαίτερη δυσκολία για δημιουργία νέων φυτειών και επιστροφή στην αγορά, καθώς κάτι τέτοιο προϋποθέτει τουλάχιστον επτά χρόνια και σημαντικούς χρηματικούς πόρους.
Σύμφωνα με τον ίδιο, προκειμένου να αναστραφεί η αρνητική πορεία, απαιτείται η εκπόνηση ολοκληρωμένου σχεδίου για τη γεωργία από πλευράς Κυβέρνησης, η παροχή στήριξης και η ευελιξία προκειμένου ο τομέας να επανακτήσει την ανταγωνιστικότητά του.
Επισημαίνοντας την ανάγκη κατάρτισης σχεδίων επιδότησης και εξασφάλισης μέρους του εισοδήματος των γεωργών, για ένα εύλογο διάστημα που θα απαιτηθεί για τη δημιουργία φυτείας, τονίζει παράλληλα ότι θα πρέπει να προωθηθούν οι ορθές ποικιλίες, οι οποίες θα έχουν ζήτηση στις αγορές. Ακόμα, είναι απαραίτητο, σύμφωνα με τον κ. Τσίμον, να κινητοποιηθεί το σύστημα με στόχο αφενός την επαναφορά των παλιών παραγωγών, οι οποίοι εγκατέλειψαν τον κλάδο, και αφετέρου την προσέλκυση νέων.
