Σε αρχικό στάδιο βρίσκεται η δημιουργία του Κέντρου Επιδιόρθωσης και Επαναχρησιμοποίησης (ΚΕΕ) στη Λεμεσό, μιας πρότυπης υποδομής που φιλοδοξεί να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τη βιώσιμη διαχείριση των αστικών αποβλήτων και την ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας στην Κύπρο. Ο σχεδιασμός, η κατασκευή και η λειτουργία του ΚΕΕ εντάσσονται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού συγχρηματοδοτούμενου έργου LIFE-IP Zero Waste Cyprus, το οποίο συντονίζεται από το Τμήμα Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και περιλαμβάνει ευρύ εταιρικό σχήμα με τη συμμετοχή κρατικών, ημικρατικών και τοπικών φορέων.
Το έργο προβλέπεται να υλοποιηθεί μέσω συνεργασίας με ανάδοχο οικονομικό φορέα, ο οποίος θα προκύψει έπειτα από σχετική προκήρυξη δημόσιου διαγωνισμού. Η διαδικασία ανάθεσης αναμένεται να ξεκινήσει εντός του πρώτου εξαμήνου του 2026. Στο μεταξύ, βρίσκεται σε εξέλιξη η εκπόνηση αναλυτικής μελέτης βιωσιμότητας, που καλύπτει όλα τα ουσιώδη στάδια του σχεδιασμού: τη χωροθέτηση του Κέντρου, τις τεχνικές και λειτουργικές απαιτήσεις, τον απαραίτητο εξοπλισμό, τις προδιαγραφές, τον υπολογισμό του κόστους και τις σχετικές αδειοδοτήσεις που απαιτούνται για την υλοποίηση του έργου.
Η επόμενη φάση του έργου αφορά την ετοιμασία πλήρους φακέλου διαγωνιστικών εγγράφων για την ανάθεση σύμβασης τύπου design-build-operate-maintain. Ο συγκεκριμένος τύπος σύμβασης προβλέπει την ενιαία ανάθεση του αρχιτεκτονικού και τεχνικού σχεδιασμού, της κατασκευής, της μετέπειτα λειτουργίας και της συντήρησης του Κέντρου, ενισχύοντας έτσι τη διασφάλιση της ποιότητας και της αποδοτικότητας σε όλα τα στάδια.
Παράλληλα, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ως εταίρος του έργου LIFE-IP, εργάζεται στην ετοιμασία του Μνημονίου Συνεργασίας που θα υπογραφεί μεταξύ του Επαρχιακού Οργανισμού Αυτοδιοίκησης (ΕΟΑ) Λεμεσού, του Δήμου Λεμεσού και του Τμήματος Περιβάλλοντος. Το μνημόνιο θα ρυθμίζει τον καταμερισμό αρμοδιοτήτων και την εποπτεία της λειτουργίας του Κέντρου, η οποία προγραμματίζεται να ανατεθεί από τον ΕΟΑ στην Αναπτυξιακή Εταιρεία Λεμεσού. Η ανάθεση αυτή θα ισχύει μέχρι το τέλος του έργου, δηλαδή τον Σεπτέμβριο του 2029.
Το Κέντρο Επιδιόρθωσης και Επαναχρησιμοποίησης αποτελεί μια καινοτόμα υποδομή που στοχεύει στη συλλογή, διαλογή, επισκευή και επαναδιάθεση αντικειμένων που διαφορετικά θα οδηγούνταν στην απόρριψη. Μεταξύ των αντικειμένων που θα διαχειρίζεται περιλαμβάνονται έπιπλα, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, ρουχισμός, παιχνίδια και βιβλία. Η διαδικασία επαναχρησιμοποίησης συμβάλλει όχι μόνο στη μείωση της παραγόμενης ποσότητας αποβλήτων, αλλά και στην εξοικονόμηση φυσικών πόρων και ενέργειας.
Η υποδομή θα διαθέτει κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους για την υποδοχή, προσωρινή αποθήκευση, επιδιόρθωση και διάθεση των αντικειμένων. Όσα αντικείμενα δεν απαιτούν επιδιόρθωση, θα μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν άμεσα, μειώνοντας έτσι τον χρόνο και το κόστος επεξεργασίας. Ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό θα αναλάβει την τεχνική αποκατάσταση των αντικειμένων, αξιοποιώντας μεθόδους επισκευής με έμφαση στην ασφάλεια και την ποιότητα.
Το Κέντρο δεν θα περιορίζεται μόνο σε περιβαλλοντικό επίπεδο, αλλά θα έχει και έντονη κοινωνική διάσταση. Θα δημιουργήσει ευκαιρίες απασχόλησης για μακροχρόνια ανέργους και άτομα χωρίς εξειδικευμένες δεξιότητες, προσφέροντας τους εκπαίδευση και δυνατότητες ένταξης στην αγορά εργασίας. Επιπλέον, θα ενισχύσει την κοινωνική συνοχή, διασφαλίζοντας την πρόσβαση σε οικονομικά προσιτά αλλά λειτουργικά και αξιόπιστα προϊόντα για άτομα και οικογένειες με περιορισμένους οικονομικούς πόρους.
Η λειτουργία του Κέντρου θα υποστηρίζεται από ένα οργανωμένο δίκτυο καταστημάτων επαναχρησιμοποίησης. Τα καταστήματα αυτά θα δημιουργηθούν σε επιλεγμένα Πράσινα Σημεία των επαρχιών Λεμεσού και Πάφου, διευκολύνοντας τη συγκέντρωση και την προώθηση των αντικειμένων. Η σύνδεση με τα Πράσινα Περίπτερα θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο την προσβασιμότητα των πολιτών στο σύστημα, συμβάλλοντας στην ολιστική διαχείριση των επαναχρησιμοποιήσιμων υλικών.
Το έργο εντάσσεται στο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Δημοτικών Αποβλήτων 2022–2028 και προωθεί τους στρατηγικούς στόχους της χώρας για κυκλική οικονομία, μείωση των απορριμμάτων και αποδοτική αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων. Η επιλογή της τοποθεσίας του Κέντρου στην Ενορία Αγίου Σπυρίδωνα του Δήμου Λεμεσού προέκυψε έπειτα από λεπτομερή τεχνική και περιβαλλοντική αξιολόγηση και σε συνεννόηση με τον Δήμο Λεμεσού. Η θέση του Κέντρου εξασφαλίζει εύκολη προσβασιμότητα, επαρκή χώρους και δυνατότητες μελλοντικής επέκτασης.
Το έργο LIFE-IP Zero Waste Cyprus, διάρκειας οκτώ ετών, στοχεύει στη ριζική αναβάθμιση της διαχείρισης των δημοτικών στερεών αποβλήτων στην Κύπρο, μέσω συντονισμένων δράσεων, καινοτόμων υποδομών και ενεργής συμμετοχής των πολιτών. Περιλαμβάνει, επίσης, πολυεπίπεδο πρόγραμμα ενημέρωσης και εκπαίδευσης, με Info Days, παρουσιάσεις, σχολικά προγράμματα, εργαστήρια και δράσεις συνεργασίας με ΜΚΟ και κοινότητες.
Στο ΚΕΕ θα λειτουργεί εκπαιδευτικός πολυχώρος – hub, με εργαστήρια, σεμινάρια, παρουσιάσεις και βιωματικές δραστηριότητες για μαθητές, νέους και ενήλικες. Η εκπαίδευση θα επικεντρώνεται στην κυκλική οικονομία, τη μείωση των απορριμμάτων και την υπεύθυνη καταναλωτική συμπεριφορά. Τα επόμενα βήματα του έργου LIFE-IP Zero Waste Cyprus που αναμένονται εντός του 2025 περιλαμβάνουν: την ολοκλήρωση των σχετικών μελετών, την προκήρυξη του διαγωνισμού για την υλοποίηση του έργου και την ενίσχυση της ενημέρωσης των πολιτών για τη λειτουργία του Κέντρου και των συνοδευτικών δράσεων.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την πρόοδο και τις δράσεις του έργου, οι πολίτες μπορούν να επισκέπτονται την ιστοσελίδα www.cyzerowaste.com ή να ακολουθούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του έργου (Facebook & Instagram). Οι πληροφορίες παρασχέθηκαν στην «Επιχειρηματική Λεμεσό» από το Τμήμα Περιβάλλοντος, συντονιστή εταίρο του έργου LIFE-IP Zero Waste Cyprus.
