Του Μ.Α. ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ
Μέρος Β΄
Επιστημονικού Διευθυντή του Παττίχειου Δημοτικού Μουσείου-Ιστορικού Αρχείου & Κέντρου Μελετών Λεμεσού
Το κτιριακό συγκρότημα Τρακασόλ αποτελείτο από δύο τμήματα και παρουσίαζε ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον από την οπτική της βιομηχανικής αρχαιολογίας. Το συνολικό εμβαδόν και των δύο τμημάτων ήταν περίπου 3.000 τετραγωνικά μέτρα. Κτίστηκε πρώτα το νότιο μέρος, όπου στήθηκαν όλα τα απαραίτητα μηχανήματα για την επεξεργασία των χαρουπιών, για το άλεσμα και τον διαχωρισμό των κουκουτσιών και στη συνέχεια το βόρειο, όπου στεγάστηκαν κυρίως οι αποθηκευτικοί χώροι για τη συλλογή και την εξαγωγή προϊόντων. Το κτιριακό συγκρότημα των αποθηκών είχε πρόσοψη 85 μέτρα μήκος και πλάτος περίπου 50 μέτρα. Χαρακτηριστικό στοιχείο του κτιρίου είναι οι θύρες (πόρτες), από αυτές που συναντούμε σε πολλά εργοστάσια και καταστήματα της προπολεμικής Λεμεσού. Ο αριθμός των παραθύρων είναι επίσης χαρακτηριστικό στοιχείο, γιατί δημιουργούσε ανακύκλωση του αέρα και συνέτεινε στον φωτισμό του κτιρίου. Στο ύψος σχεδόν των πυραμιδοειδών σκεπών, στην πρόσοψη του κτιρίου, σε κάθε μία απ’ αυτές υπάρχει μία μεγάλη πόρτα - παράθυρο, που ανοίγει απ’ έξω μπροστά σε μια μικρή εξέδρα (μπαλκόνι). Φαίνεται θα ήταν πρόσβαση για να ανοίγουν αυτά τα μεγάλα παράθυρα με στόχο τον εξαερισμό του χώρου αλλά και την επιθεώρηση των προϊόντων (χαρούπια). Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η Λεμεσός αξιοποίησε τα χαρούπια πάρα πολύ, εξού και ο Πλουτής Σέρβας, παλαιός δήμαρχος της πόλης, τα χαρακτήρισε, όπως και το κρασί, «προικιά της Λεμεσού». Ιδιαίτερα το κουκούτσι, μετά από την επεξεργασία των χαρουπιών, υπήρξε ιδιαίτερα χρήσιμο ως πρώτη ύλη στην παραγωγή γομών. Τα χαρούπια, ως αλεσμένο προϊόν, πλέον, εξήγοντο ως ζωοτροφή, αλλά και ως πρώτη ύλη για σκοπούς ζαχαροπλαστικής.
Τα χαρούπια στις αποθήκες - εργοστάσιο της Τρακασόλ έφθαναν από τη γύρω ορεινή περιοχή της Λεμεσού με ζώα και αμάξια και δια θαλάσσης με καΐκια από το Πισσούρι κι αλλού. Τα καΐκια έφθαναν και ακουμπούσαν σε μια μικρή αποβάθρα νοτίως της Τρακασόλ. Από εκεί, μετά που τα ξεφόρτωναν οι χαμάληδες με αμάξια, τα μετέφερναν στην αποθήκη της εταιρείας.
Η Τρακασόλ εργοδότησε εκατοντάδες υπαλλήλους. Πολλά άτομα έχουν ταυτιστεί με την ιστορία αυτών των κτιρίων, στα οποία εργάστηκαν για δεκαετίες.
Όταν ο εκάστοτε Άγγλος κυβερνήτης επισκεπτόταν τη Λεμεσό ήταν σύνηθες να πραγματοποιεί επίσκεψη και στην Τρακασόλ, «το αγγλικό κατάστημα το οποίον ως γνωστόν αποστέλλει εις το εξωτερικό αλεσμένα χαρούπια». (Ελευθερία, 21 Απριλίου 1930).
Η Τρακασόλ ενδιαφερόταν περισσότερο για το κουκούτσι των χαρουπιών στο οποίο ειδικευόταν. Αγόραζε συνήθως 10.000 τόνους χαρούπια για να χρησιμοποιεί τα κουκούτσια τους. Η εξειδίκευση του εργοστασίου ήταν γνωστή:
«Ως είναι γνωστόν η Τρακασόλ ενδιαφέρεται κυρίως για το κουκούτσι (κακομίλα) των χαρουπιών, με το οποίο κατασκευάζει εν Αγγλία μιας πρώτης τάξεως κρέμα προσώπου ως επίσης και ειδικόν χυμόν διά την κατασκευήν αδιαβρόχων υφασμάτων και χρώμα διά βαφήν υφασμάτων πολυτελείας». (Ελευθερία, 8 Αυγούστου 1928).